Nội Dung Bài Viết
Hàng giả vi phạm sở hữu trí tuệ 100 vụ nhưng chưa khởi tố vụ nào
Ngày 08/12/2023, Tạp chí hải quan đã tổ chức tọa đàm về chủ đề “Chống hàng lậu, hàng giả, hàng vi phạm sở hữu trí tuệ – Bảo vệ thương hiệu doanh nghiệp”.
Phát hiện 100 vụ vi phạm sở hữu trí tuệ
Bà Vũ Thị Ánh Hồng – Hiện đang là Tổng biên tập Tạp chí Hải quan, Trưởng Ban tổ chức tọa đàm đã đưa ra khẳng định: Hiện nay tình hình hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại, hàng vi phạm sở hữu trí tuệ, hàng giả đang ngày càng trở nên phức tạp, tinh vi, nhất là đối với các loại hàng cấm như pháo nổ, ma túy, thuốc lá điếu, động vật hoang dã có nguy cơ, xăng dầu, khoáng sản.
Bên cạnh đó thì các hàng hóa phục vụ nhu cầu sản xuất, thực phẩm, mỹ phẩm, điện tử, phụ tùng xe đạp, xe máy… đã có chiều hướng gia tăng trên các tuyến đường bộ, đường biển, đường hàng không, địa bàn trong cả nước”.
Theo ông Võ Hoài Linh – Hiện đang là Phó đội trưởng Đội kiểm soát phòng chống buôn lậu hàng giả và bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ – Thuộc Cục điều tra buôn lậu, tổng cục hải quan bổ sung, các hành vi buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng giả, hàng lậu, hàng vi phạm sở hữu trí tuệ qua thương mại điện tử, chuyển phát nhanh, bưu chính quốc tế ngày càng trở nên tinh vi. Cao điểm nhất là vào thời điểm trước đó, thời điểm Tết nguyên đán nếu thiếu sự quản lý, vào cuộc của các cơ quan chức năng.
Tình hình buôn lậu, gian lận thương mại diễn ra ngang nhiên tại các cửa khẩu. Chỉ tính riêng trong tháng 10 năm 2023, toàn ngành hải quan đã phát hiện, bắt giữ và tiến hành xử lý 14.141 vụ, với giá trị ước tính là 5.692 tỉ đồng. Cơ quan hải quan đã thực hiện khởi tố 35 vụ và chuyển cơ quan khác kiến nghị khởi tố 97 vụ.
Số tiền các cơ quan chức năng thu được nộp vào ngân sách nhà nước đến 433,5 tỉ đồng. Riêng về các hành vi vi phạm sở hữu trí tuệ, chỉ tính từ năm 2022 cho đến nay, lực lượng hải quan đã phát hiện ra, xử lý lên đến gần 100 vụ việc với tổng giá trị hàng hóa lên đến 18 tỉ đồng.
Hải quan không có thẩm quyền xử phạt, chuyển qua về… và hết hạn
Cơ quan hải quan cho biết, công tác đấu tranh chống buôn lậu hàng giả, hàng có những vi phạm sở hữu trí tuệ, hàng giả trong lĩnh vực hải quan vẫn còn những khó khăn nhất định. Đồng nghĩa với việc các quy định pháp luật có những vướng mắc, bất cập. Tuy đến nay, số vụ phát hiện và bắt giữ về vi phạm sở hữu trí tuệ rất nhiều, nhưng chưa xử lý hình sự vụ nào cả vì căn cứ theo điều 192 của Bộ luật Hình sự, sẽ chỉ áp dụng cho hành vi buôn bán hàng giả, sản xuất hàng giả, không áp dụng cho hàng giả về sở hữu trí tuệ.
Trong trường hợp có dấu hiệu sản xuất hàng giả, liên quan đến việc xuất khẩu, sẽ chỉ xử lý theo quy định tại điều 12 Nghị định 99/2012 có quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực sở hữu công nghiệp, ngoài ra không có quy định về thẩm quyền xử lý của lực lượng hải quan.
Ông Lê Nguyên Linh – Hiện đang là Trưởng phòng tham mưu chống buôn lậu và xử lý vi phạm (Thuộc cục hải quan Thành Phố Hồ Chí Minh) thông tin, khó khăn là các loại hàng hóa không phải đang bán trôi nổi ngoài thị trường để có thể nhìn thấy cũng như nhận diện được mà phần lớn là để trong container kín, trong khi chủ hàng sẽ thường không khai báo nhãn hiệu dẫn đến việc cơ quan hải quan không thể tra cứu.
Thứ hai là Trung Quốc đã áp dụng hình thức phân luồng lên muốn phát hiện thực tế hàng hóa cũng không hề đơn giản. Bên cạnh đó, vấn đề phối hợp giữa các doanh nghiệp vi phạm sở hữu trí tuệ và hải quan đến nay còn chưa được hiệu quả.
Năm 2023, các cơ quan chức năng đã phát hiện ra một lô hàng với khoảng 30.000 sản phẩm mang nhãn hiệu của Chanel, Dior, Versace… giả. Cho dù các nhãn hiệu này hiện tại đã có những văn phòng đại diện tại Việt Nam, nhưng việc liên hệ trực tiếp vô cùng khó khăn, với những chủ thể của quyền nhưng không có đại diện ở Việt Nam thì lại càng trở nên khó khăn.
Hơn nữa, Nghị định xử phạt vi phạm hành chính với hàng quá cảnh, nhập khẩu chứ không có được thẩm quyền xử lý đối với hàng hóa xuất khẩu.
Tóm lại, Để có thể giải quyết triệt để các vụ vi phạm sở hữu trí tuệ, Nhà nước cần có văn bản hướng dẫn hoặc cấp quyền xử lý các đối tượng hàng hóa xuất khẩu cho cơ quan hải quan.
